ئاف و كانييت ده فه را نهيلئ
ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره وه‌کی گه‌له‌ك ده‌ڤه‌رێن دی یێن جیهانێ و کوردستانێ خودان سروشته‌کێ گه‌له‌ك جوان و سه‌یره ، و دکه‌ڤیته رۆژهه‌لاتا
ئامێدیێ و ژ چه‌ندین گوندا پێك هاتی یه هه‌ر چه‌نده گه‌له ک ژ ڤان گوندان ئه‌ڤرو کاڤلن و هه‌تا ڤێ گاڤێ ژبه‌ر چه‌ند ئه‌گه‌ره‌کا نه‌هاتینه ئاڤه‌دان کرن و گه‌له‌ك یان چه‌ند گونده‌ك ژی ژوان ڤێ گاڤێ ئاڤانه و خه‌لکه‌ك تێدا دژیت ، ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره دکه‌ڤیته ناڤبه‌را چه‌ند هوزه‌کا ل رۆژهه‌لاتا ڤێ ده‌ڤه‌رێ ده‌شتا زێ یه ول رۆژئاڤای باژێرێ جوانێ ئامێدیێ و ل باکوری هوزا نێروه و ل باشوری ده‌ڤه‌را به‌رێ گارێ ، هه‌ژمارا گوندێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ چوارده 14 گوندن ، ل ڤی بابه‌تی دێ باسی ژێده‌رێن ژیانا خه‌لکێ ڤێ ده‌ڤه‌رێ که‌ین کو ژێده‌رێ سه‌ره‌كی ژێ ئاڤه و چه‌ند کانیێن ئاڤێ هه‌نه ل هه‌ر
گونده‌کێ
.
: گوندێ ڕه‌شاڤا **
کانیێن وان ئه‌ڤه‌نه :
کانیا گوندی : ژێده‌رێ سه‌ره‌کییه یێ ئاڤا ڤه‌خارنێ دکه‌ڤیته سه‌ر ریبارێ زێ ل بن گوندی .
سه‌روکانی : ئه‌وژی لبن گوندی ره‌خێ گه‌لی ڤه .
کانیکا بنێڤێ: دکه‌ڤیته پشتا گوندی .
کانیکا پشتا گوندی: ژناڤێ خو دیاره دکه‌ڤیته پشتا گوندی .
کانیکا سێڤێ : ئه‌وژی دکه‌ڤیته پشتا گوندی .
شیڤا زلیێ و کانی سارکێ: ئه‌و ژی دکه‌ڤنه سه‌ر شیڤا زلیێ ل باکورێ گوندی .
کانی حلیکێ و برکا گوندی : ئه‌و ژی دکه‌ڤنه بن گنیێ ل سه‌ر شیڤا گیزیکێ- .
: گوندێ به‌رچی **
ژێده‌رێ سه‌ره‌کی یێ ئاڤا ڤی گوندی ل زوما گنیێ یه ئه‌وژی ئه‌ڤه‌نه :-
کانیا ژووری .
کانیا ژێری .
کانیا هه‌رڤته‌یی .
ئه‌ڤ هه‌رسێ کانی یه لبن کورنه‌ی و ل زوما وان کو ئاڤێ وێ گنیێ یه .
بیرا به‌رچی و کانیکێ . به‌لێ ئه‌ڤ ئاڤه گه‌له‌ك یێت کێمن .
هنده‌ك کانیکێت دی ژی هه‌نه وه‌کی ( کانی سومکێ و شکه‌فتا شێخی )
به‌لێ ئه‌ف گونده ڤێ گاڤێ لسه‌ر جادا گشتی ناڤبه‌را ئامێدیێ و دێره‌لوك هاتیه ئاڤاکرن و هنده‌ك ناڤێن دی هه‌نه وه‌ك :-
جوا چه‌می: کو لبن گه‌لیێ سه‌گه‌لێ دهێت .
کانی - .
: گوندێ سێری **
ئه‌ڤی گوندی ژی ئاڤا وی گه‌له‌کا کێمه وهه‌ر دوو گوند حسێن سێری و سێری یا مه‌یدانێ .
ژێده‌رێن ئاڤا وان ئه‌ڤه‌نه :-
کانی یا گوندی : دکه‌ڤیته ژێریا گوندی یان بن گوندی .
حه‌فت ( 7 ) بیر، پێنچ ل گوندی و دوو ل سێری یا مه‌یدانێ .
کانیا ژێری : هنداڤ ده‌رێ سێری یا مه‌یدانێ .
برکا زلیێ به‌رۆژێ هاری یا دکانیکا ( مه‌حمه‌دێ شڤان ) که‌که‌وژی : رۆژی هاریا .
برکا بێ مینی سێری یا مه‌یدانێ - .
: گوندێ درگنی**
ئه‌ڤی گوندی ئاڤه‌کا بوش یا هه‌ی و ئاشێ ئاڤێ لبه‌ر دگه‌ڕیت کو ئاڤا وێ سه‌روکانیا درگنێژێده‌رێ سه‌ره‌کی یه یێ ژیارا گوندی - .
: گوندێ کوڕکو **
سه‌رۆکانی : دکه‌ڤیته بن کورنێ بێزنێ .
کانیا گولا : دکه‌ڤیته سه‌ر شیڤا بن گوندی .
کانیك : دکه‌ڤیته ناڤ چه‌مێ گوندی .
کانیکا پشت سپیندارا : ئه‌و ژی دکه‌ڤیته گوندی - .
: گوندێ به‌ناڤێ **
ده‌رێ کانی ئاڤا سه‌ره‌کی یا گوندی یه و دکه‌ڤیته سه‌رێ گوندی .
کانیا سیلێ بن چیا زه‌رکێ .
کانیا شیڤێ رۆژهه‌لاتا گوندی .
کانیکێ دکه‌ڤیته دانگا گوندی .
کانیکا کاڤلا .
کانی زه‌رك و کانی سه‌ید و کانی بلند ئه‌ڤه‌ژی دکه‌ڤنه بن چیا زه‌رکی .
کانیا هێسکا - .
ئاڤێن بن گه‌لیێ سه‌رگه‌لێ کو سه‌ره‌کی نه بو چاندنێ ل گوندی **
سه‌روکانی کو چار جووێن ئاڤێ ژێ ده‌ردکه‌ڤن و جهه‌کێ گوزاری یه .
آ - جووا ئه‌روا ژێری .
ب- جووا چه‌مێ گوهه‌رزییا .
ج- جووا چه‌مێ به‌رچی .
د - جووا چه‌مێ خیلا .
کانی مه‌وچکێ .
کانیا نهالێ .
کانیا مێرکێ .
گه‌له‌ك کانیکێن دی هه‌نه وه‌کی :- (( کانیکا مه‌حێ ، کانیکا خاره‌ڤێ ، کانیکا بانیێ ، کانیکا شارا ))
: گوندێ دێرێ**
ئه‌ڤ گونده یێ ب ئاڤه و گه‌له‌کێ خوشه خه‌لکه‌ك بو گه‌شت و گوزاری دچنێ کانیێن وی ژی ئه‌ڤه‌نه .
کانیا بێناتا .
کانیا جومه‌را .
کانیا گوپێ .
کانیا نیسان .
کانیا ولیه‌م .
کانیا منجارکان- .
: گوندێ کانێ**
کانیێن ڤی گوندی ژی ئه‌ڤه‌نه :-
کانیکا زوویه دکه‌ڤیته ژووری یا گوندی .
کانیکا نیڤه‌کێ ( ئانکو جووا سه‌ره‌کی یه ژی ئاشکێ دێرێ دهێت )
کانیکا ( خاجگ جینێ )
کانیکا ( ئه‌نت لبێ ) کانیکا لوبیکا .
کانیکا شکێرکی. - .
: گوندێ مێرسته‌ك **
ئه‌ڤی گوندی ژی ته‌نها ئاڤه‌کا هه‌ی ئه‌و ژی چوونا چه‌مێ وانه ل ئاشکێ دێرێ دهێت به‌لێ گه‌له‌کا بوشه و ئاڤه‌کا ساخله‌مه . هنده‌ك کانیکێت دیژی هه‌نه به‌لێ گه‌له‌ك یێت کێمن - .
:گوندێ دێره‌لوكێ **
ئاڤا وێ گوندی ته‌نها کانیکا گوندی یه و کانی چنارکێ ئه‌و ژی گه‌له‌ك یا کێمه . به‌لێ سود ل ئاڤا سپنه‌ی وه‌ردگرن - .
: گوندێ گوهه‌رزێ **
ئه‌ڤ گونده ژی یێ کێم ئاڤه و ل گوندی بخو ته‌نها ئاڤا بیرانه و ل چه‌مێ وان ژی ئه‌ڤ ئاڤه‌نه .
جووا سه‌ره‌کی یا بن گه‌لیێ سه‌رگه‌لێ دهێت .
کانیا خدرێ ئه‌ڤه ژی ناڤ چه‌مێ وان دانه .
کانیا مێرگێ. - .
: گوندێ سگێرێ **
ئه‌ڤ گونده به‌شدار گه‌له‌ك ئاڤێن هاتینه دیارکرن وه‌کی ( خاره‌ڤی ، چاربیا ، بهوکێ ) دگه‌ل گوندێ سه‌رگه‌لێ ئه‌وێن وان بخو ژی ئه‌ڤه نه
کنایا گوندی .
خه‌نده‌ك .
گوهه‌رزکێ .
کانیا حلیکێ. - .
گوندێ به‌ڵاڤا :- ئه‌ڤی گوندی ژی ئاڤا وان یا سه‌ره‌کی گوندێ که‌ڤن ل سه‌ر بیرانه کانی شخاتکێ . برکا ئینێ
No comments:
Post a Comment